Uchwały 2013

Rada Języka Kaszubskiego proponuje następujące kaszubskie słownictwo związane z teologicznymi i literackimi określeniami Ducha Świętego:

Błogi Duch ‘Lubny Dëch, -égò Dëch-a’

Dar święty Najwyższego Boga ‘Swiãti Dôr Nôwëższégò Bòga, -égò Dar-u’

Dawca łask drogich ‘Dôwôcz, -a drodżich łasków’

Dawca pociech ‘Dôwôcz, -a pòcechów’

Duch Boży ‘Bòżi Dëch, -égò Dëch-a’

Duch mocy ‘Dëch mòc-ë’

Duch Najświętszy ‘Nôswiãtszi Dëch, -égò Dëch-a’

Duch ognia ‘Dëch, Dëch-a ògnia’

Duch pociech ‘Dëch, Dëch-a pòcechów’

Duch prawdy ‘Dëch prôwdë’

Duch prawy ‘Prawi Dëch, -égò Dëch-a’

Duch Stwórca ‘Dëch Stwórca, Dëch-a, -ë’

Duch Święty ‘Swiãti Dëch, -égò Dëch-a’

Duch wszechświata ‘Dëch całégò swiata, Dëch-a’

Dzielny hetman ‘Dzyrsczi prowadnik, -égò, -a’

Gołąbka Syjonu ‘Gòłąbka Syjonu, -czi’

Gołębica ‘Gòłãbica, -ë’

Gość dusz ‘Gòsc dëszów, -a’

Granitowych władca form ‘Włôdôcz granitowëch sztôłtów, -a’

Ich obu tchnienie ‘Dech / Tchnienié Jich Òbù’

Jedno tchnienie Dwóch ‘Jeden dech Dwùch / Jedno tchnienié Dwùch’

Krynica żywa ‘Żëwi Zdrój, -égò Zdroj-u’

Miłość ‘Miłota, -ë’

Najmilszy Gość ‘Nômilszi Gòsc, -égò –a’

Najwyższego Boga dar ‘Dôr Nôwëższégò Bòga, Dar-u’

Namaszczenie dusz ‘Namaszczenié, -égò dëszów’

Namaszczenia duszy woń błoga ‘Namaszczeniô dëszë wòniô lubnô’

Ochłoda w pracy ‘Zelga, -dżi w robòce’

Ogień ‘Òdżiń, -gnia’

Ojciec ubogich ‘Òjc ùbòdżich, -a’

Opiekun poetów ‘Òpiekùn pòetów, -a’

Oświeciciel ‘Òswiécëcél, -a’

Palec Ojcowskich Rąk ‘Pôlc Òjcowsczich Rãków, -a’

Palec Ojca rąk przedwiekowy ‘Pôlc przedwiekòwi Rãków Òjca, -a’

Paraklet ‘Paraklét, -a’

Pełnia Ich chwały ‘Pełnota Jich chwałë, -ë, Całownota Jich chwałë’

Pocieszyciel ‘Pòceszëcél, -ela’

Siedmioraki w darach ‘Sétmëraczi w darach, -égò’

Słodka radość serc ‘Słodkô redota serców, -czi, -ë’

Słodkie orzeźwienie ‘Słodczé pòkrzesenié, -égò -ô’

Stwórca wszechrzeczy ‘Stwórca wszëtczégò’

Światło Boże ‘Bòżi Wid, -égò -u; Bòżô Jasnota, -i -ë’

Światłość najświętsza ‘Nôswiãtszi wid, -égò. -u’

Światłość sumień ‘Wid sëmieniów, -u’

Trzecia Bóstwa Istota ‘Trzecô Bóstwa Jistnota, -y, -ë’

Uświęciciel ‘Ùswiãcëcél, -ela’

Utulenie w płaczu ‘Ùspòkòjenié w płaczu, -égò’

Wspomożyciel ‘Wspòmòżëcél, -ela’

Zdrój żywy ‘Żëwi zdrój, -égò zdroj-u’

Źródło życia ‘Zdrzódło żëcégò, -a’

Żar miłości ‘Gòrąc miłotë, -ë’

Żar ognia ‘Gòrąc ògnia, Hëc ògnia, -ë’

Żywa woda w skwarze ‘W gòrączce żëwô wòda, -ë’

 

Rada Języka Kaszubskiego proponuje następujące kaszubskie słownictwo związane z medycyną ludową:

akuszer ‘grótk, -a’

akuszerka ‘grótka, -czi’

amulet ‘amùlet, -u’

agnusek ‘agnusk, -a’

apteka ‘aptéka, -czi’

arszenik ‘arszenik, -ù’

awanturnik ‘jarchòla, -ë’

bałamuctwo ‘głëpienié, -égò, -ô’

bańka ‘szrëpa, -ë’

bicie ‘bicé, -égò, -ô’

biegunka ‘biegùnka, -czi; drzistówka, -czi; chilawica, -ë, lok.: drzësta, -ë’

błażejki ‘błażejczi, -ków’

brodawka ‘bardówka, -czi’

byk ‘bik, -a; bùla, -ë’

chinina ‘chinina,- ë’

chirurg ‘chirurg, -a’

choroba ‘chòrosc, -ë / chòroba, -ë; pòszëdło, -a’

zakaźna ‘chëra, -ë’

cyrulik ‘balbiérz, -erza; gòlëbroda, -ë; cyrolik, -a’

czarownica ‘czarownica, -ë; zadôwajka, -czi’

czarownik ‘czarownik, -a; czarzëcél, - ela; zadôwajk, -a’

czart ‘czart,-a / czôrt, -a; biés, -a; diôbéł, -bła’

czary ‘czarë, -ów, gùsła, -ów’

demon ‘demón, -a; złi dëch; smãtk, -a’

diabeł ‘diôbeł, diôb-ła; biés, -a; diwel, -a

dieta ‘dieta, -ë’

dopust Boży ‘Bòżi dopùst, -égò, -u / Bòżé dopùszczenié, -égò, -ô; namienienié,

-égò, -ô’

dreszcze ‘ògrôżka, -czi’

driakiew ‘gãsô klóska, -y -czi’

gniew ‘górz, gòrz-u’

golenie ‘gòlenié, -égò, -ô’

gorączka ‘gòrączka, -czi’

grużlica ‘suchòtë, -ów, dëra, -ë’

guślarka ‘gùslôrka, -czi’

guślarz ‘gùslôrz, -a’

herbarz, herbarium, zielnik ‘zélnik, -a; herbôrz, -arza; spis zelów; ksãga z zelama’

jagnię ‘jagniã, -ãca, -ëca / jagniątkò, -a; bagniã, -ãca, -ëca / bagniątkò, -a’

kamień piorunowy ‘piorënowi, -égò / gromòwi-égo kam, kama / kamienia’

kat ‘kat, -a’

kąpiel ‘kąpanié, -ô, -égò’

kijanka ‘krukôcz, -ë, czijónka, -czi’

kołtun ‘kôłtón, -a, pikas, -a’

koński gnój ‘kóńsczi gnój, -égò gnoj-u’

korzeń ‘kòrzéń, -enia, zdrobn. kòrzónk, -a’

krople na zimnicę (malarię) ‘krople na zëmnicã’

krosta ‘priszcz, -a’

krowieniec ‘krowińc, -a, karwińc, -a’

kuracja ‘lékarzenié, -égò, -ô’

lek ‘lék, -ù’

lewatywa ‘przeczëszczenié, -égò, -ô; przepłóczëna, -ë’

leżenie ‘leżenié, -égò ,-ô’

liszaj ‘lëszéń, -enia’

łaziebnik ‘kąpôcz, -a; pòmòcnik, -a; òbsłużnik, -a przë kąpanim, -u’

magia ‘magiô, -ii; czarzëna, -ë’

maść ‘masc, -ë; gòjidło, -a; smara, -ë’

Matka Boska Zielna ‘Matka Bòskô Zélnô, -czi -czi -y’

miedziana miednica ‘kòprowô miska, -i -czi’

mięta ‘wszechmatczé zelé, -égò -égò, -ô; krziżewé zelé, -égò -égò; òberwas, -u’

mocz ‘szczënë, -ów; mòkrz, -u’

(z)mora ‘mòra, -ë’

morowe powietrze ‘zatrëti lëft, -égò lëft-u’

mór ‘chëra, -ë; pòmór, pòmòr-u’

nadużycie ‘nadùżëcé, -égò, -ô’

nalewka ‘brzadowi liker, -égò, -u; naléwka, -czi’

nasłanie złego ducha ‘nasłanié złégò dëcha, -égò, -ô złégò dëcha’

niemoc ‘nimòc, -ë’

niepościelone łóżko ‘niepòsceloné łóżkò, -égò, -a’

nitka ‘nitka, -czi’

obłożnie chory ‘cãżkò chòri, -égò; leżący, -égò’

obmawiać ‘òbmawiac, òbmôwiô; òbgadac, òbgôdô; òklapac, òklapie’

obmowa ‘òbmòwa, -ë; klapë, -ów’

obmywanie ‘òbmiwanié, -égò, -ô’

obrażenie ‘zrenienié, -égò, -ô’

oczarować ‘òczarzëc, òczarzi’

odczarować ‘òdczarzëc, òdczarzi’

odczynić ‘òdczënic, -czëni’

odmrożenie ‘òdmrożenié, -égò / -ô’

odrastanie kołtuna ‘òdrôstanié kôłtóna, -égò, -ô’

odwar ‘òdwôr, òdwaru; wëgòtówka, -czi’

okadzanie trupim zębem ‘ò(b)kôdzanié, -égo, -ô trupim zãbã’

okład ‘òbkłôd(k), -ù; òbłożëna, -ë; òkładzëna, -ë’

olej ‘òléj, -eju’

olejek ‘òléjk, -ù’

olejkarz ‘òléjkôrz, -a’

oparzenie ‘òparzenié, -égò, -ô’

oszust ‘òszukańc, -a’

owijanie ‘ò(b)wijanié, -égò, -ô’

owrzodzenie ‘òwrzodzenié, -égò / -ô; òbara, -ë’

palenie lic ‘pôlenié liców’

parch ‘parch, -ù’

pchły ‘pchłë, -ów; lojzë, -ów’

pęcherz ‘bąbel, -bla; pãchôrz, -a’

pieczona marchew ‘piekłô marchew, -i marchwi’

plaster ‘plôster, -tra’

położnictwo ‘pòłożnictwò, -a’

pomiot wilczy ‘wilczé wielorództwò, -égò -a’

porodówka ‘pòrodówka, -czi; pòłogòwô jizba, -i -ë’

postrzał ‘wilk, -a’

proszek ‘proszk, -ù; pùlwer, -wru’

przeczyszczenie ‘przeczëszczenié, -égò, -ô’

przełamanie ‘przechlastniãcé, - égò, -ô’

przesąd ‘zabòbón, -ònu’

przeszczepić (chorobę) ‘przeszczepic (chòrobã)’

przeziębienie ‘przeznobienié, -égò, -ô’

pszenica w kozim mleku ‘pszénica, -ë, (pszéńca) w kòzym mlékù’

puszczanie krwi ‘pùszczanié krwi’

rana ‘rena, -ë; chòré, -égò’

recepta ‘recepta, -ë’

róg łosiowy ‘łosowi róg, -égò rogù’

rzadka skóra ‘rzôdkô skóra, -czi -ë’

rzucić na wodę (np. koszulę chorego) ‘cësnąc na wòdã (np. kòszlã chòrégò)’

sierp ‘serzp, -ù’

smarowidło ‘smara, -ë; mazëdło, -a’

smutek ‘jadłoba, - ë; smùtk, -ù’

sól św. Agaty ‘sól sw. Agatë, solë’

spalić chorobę ‘spalëc chòrobã’

stawianie baniek ‘stôwianié / dôwanié szrëpów, -égò, -ô’

strzałka kamienna ‘kamiannô strzélka, -y, -czi’

strzyżenie ‘strzëżenié, -égò, -ô’

sugestia ‘sugestiô, -ii’

szarlatan ‘szarlatan, -a’

szpital ‘bòlëca, -ë; szpital, -a; rzad. szpëtôl, -a’

śmietana ‘smiotana, -ë’

świerzb ‘swôrb, -arbù; swierzb, -ù’

tamowanie krwi ‘tamòwanié krwi’

trucizna ‘trëcëzna, -ë’

trzęsie zimno ‘zyb (nim) trzãse; ògrôżka, -czi’

udusić się ‘ùdëszëc sã’

uduszenie się ‘ùdëszenié sã’

urok ‘ùrok, -ù; ùrzek, -ù; zadac (kòmù)’

być pod wpływem uroku ‘ùroczony’

wąż ‘żnija, -i, -e; wąż, wãża’

wiara ‘wiara, -ë’

wino ‘wino, -a’

woreczek ‘miészk, -a’

wódka z pieprzem ‘gòrzôłka z pieprzã; kòrnus z pieprzã’

wróżba ‘wróżba, -ë

wrzos ‘wrzos, -u’

wrzód ‘wrzód, wrzod-u’

wydzielina ‘ceczô, -ë, wëdzelënk, -ù’

z nosa ‘smôrkòl, - a, stënka, -czi’

wymiotować ‘rzëgac’

wymiociny ‘rzëgòwinë’

wypalanie ‘wëpôlanié, -égò, -ô’

wyzwoliny ‘wëzwòlënë, -ów’

zabieranie snu ‘zabiéranié spikù, -égò, -ô’

zabobon ‘zabòbón, -u’

zabobony ‘gùsła, -ów; zabòbónë, -ów; babiewiérstwò, -a’

zaczarowane ‘òczarzoné, zaczarzoné, -égò’

zająkać się ‘zajikac sã’

zająkanie się ‘zajikanié sã’

zaklęcie ‘zaklãcé, -égò, -ô’

zakopać (włosy itp. chorego) ‘zakòpac (włosë etc. chòrégò)’

zapiec (chorobę) ‘zapiec (chòrobã)’

zapowietrzenie ‘zachërzenié, -égò, -ô’

zapuszczać kołtun ‘zapùszczac kôłtón’

zapuszczanie kołtuna ‘zapuszczanié kôłtóna; -égò, -ô -a’

zaraza ‘chëra, -ë; pòszëdło, -a; pòtłëka, -czi; pòmór, pòmòr-u’

zaziębić się ‘zaznobic sã’

zaziębienie się ‘zaznobienié sã, -égò, -ô’

zażegnać ‘zażegnac, zażegnô’

zażegnanie ‘zażegnanié, -égò, -ô’

ziewać ‘zewac, zéwô’

ziewanie ‘zéwanié, -égò, -ô’

złamanie ‘złómanié, -égò, -ô’

znachor ‘kùsrôt, -a’

znachorka ‘kùsrôtka, -czi’

zwichnięcie ‘wëkrącenié, -égò, -ô’

żmija ‘żnija, -i, -e, żmija, żmij-i, -e’

żywokost ‘żëwòkòsc, -ë’__

 

I. Biblijne ‘Biblijné’

Brama ‘Bróma, -ë’

Chleb życia ‘Chléb, Chleb-a żëcégò, żëcô’

Chrystus ‘Christus, Christus-a’

Dobry Pasterz ‘Bëlny Pasturz, -égò -a’

Droga, Pawda i Życie ‘Droga, -dżi, Prôwda, -ë i Żëcé, -égò, -ô’

Jam Jest ‘Jô Jem’

Jezus ‘Jezës, -a’

Mesjasz ‘Mesjôsz, -asza, -ôsza’

Nauczyciel ‘Szkólny, -égò’

Nowy Adam ‘Nowi Adóm, -égò Adama’

Obraz Boga ‘Òbrôz Bòga, Òbraz-u’

Odkupiciel ‘Òdkùpicél, -ela’

Pan ‘Pón, Pan-a’

Pan Chwały ‘Pón Chwałë’

Pierworodny ‘Pierwòrodny; Pierwòródk’

Pomazaniec ‘Pòmazańc, -a’

Prawdziwy Krzew Winny ‘Prôwdzëwi Winny Czerz, -égò, -égò Krza’

Prorok ‘Prorok, -a; Profeta, -ë; Przepòwiôdôcz, -a’

Słowo Boże ‘Bòżé Słowò, -égò -a’

Sługa Boży ‘Bòżi Słëga, -égò -dżi’

Sprawiedliwy ‘Sprawiedlëwi, -égò’

Sędzia Żywych i Umarłych ‘Sãdza, -ë Żëwëch i Ùmarłëch’

Syn Boży ‘Bòżi Syn, -égò Sëna’

Syn Dawida ‘Dawidów Syn, -égò Sëna’

Syn Człowieczy ‘Człowiecz -i Syn, -égò Sëna’

Światłość Świata ‘Jasnota, -ë Swiata’

Święty ‘Swiãti, -égò’

Zbawiciel ‘Zbawicél, -cela’

Zmartwychwstanie i Życie ‘Zmartwëchwstanié, -égò, -ô i Żëcé, -égò, -ô’

II. Patrystyczne (ojców Kościoła) ‘Patristiczné (òjców Kòscoła)’

(Nazwy znane już z Biblii pominięto) ‘(Nazwë znóné ju z Biblii nie są ùjimniãté)’

Artysta ‘Artista, -ë’

Baranek Boży ‘Bòżi, -égò Barank / Barónk, Barank-a’

Bezgraniczny ‘Bezgrańcowi, -égò’

Bezgrzeszny ‘Bezgrzészny, -égò’

Bóg Mocny ‘Mòcny, -égò Bóg, Bòga’

Bóg Najwyższy ‘Nôwëższi, -égò Bóg, Bòga’

Bóg Odwieczny ‘Òdwieczny, -égò Bóg, Bòga’

Bóg Uwielbiony ‘Ùwielbiony, -égò Bóg, Bòga’

Bóg Wszechmogący ‘Wszëtkòmògący, -égò / Wszëtkòmòżny Bóg, -égò Bòga’

Bóg z Boga ‘Bóg z Bòga’

Budowniczy Świata ‘Swiata Bùdownik, -a’

Cierpiępliwy i Niecierpiętliwy ‘Cerpiãtlëwi i Niecerpiãtlëwi, -égò’

Człowiek ‘Człowiek, -a’

Dawca Prawa ‘Dôwca, -ë / Dôwôcz, -a Prawa’

Dobry Wychowawca ‘Dobri Wëchòwiwôcz, -égò -a’

Dotykalny i Niedotykalny ‘Maklewny i Niemaklewny, -égò’

Drugi Adam ‘Drëdżi Adóm, -égò Adama’

Dziecię z Rodu Judy ‘Dzeckò, -a z Rodu Judë’

Głowa Kościoła ‘Głowa, -ë Kòscoła’

Gwiazda z Jakuba ‘Gwiôzda, -ë z Jakùba’

Jednej z Ojcem Natury ‘Jedny z Òjcã Nôtërë’

Jednorodzony ‘Jednorodzony, -égò’

Jednorodzony Ojca Najwyższego ‘Jednorodzony, -égò Nôwëższégò Òjca’

Kapłan ‘Swiãtnik, -a’

Lekarz ‘Lékôrz, -arza’

Mądrość Boża ‘Bòżô Mądrosc, -i -ë’

Moc Boża ‘Bòżô Mòc, -i -ë’

Najświętszy ‘Nôswiãtszi, -égò’

Nasz Brat ‘Naj Brat, -a’

Nasza Pascha ‘Najô, -i Pascha, -ë’

Niemowlę ‘Dzecuszkò, -a’

Niepokalany Baranek ‘Nieskalóny, -égò Barank, -a / Barónk, Barank-a’

Oczekiwanie Narodów ‘Żdanié, -égò Nôrodów’

Ofiara Przebłagalna ‘Przebłagalnô, -y Òfiara, -ë’

Pan Chwały ‘Pón, Pan-a Chwałë’

Pan Dawida ‘Pón, Pan-a Dawida’

Pan Nieba i Ziemi ‘Pón, Pan-a Nieba i Zemi’

Pan Wszechświata ‘Pón, Pan-a Wszechswiata’

Pan Wszelkich Mocy ‘Pón, Pan-a Wszelejaczich Mòców’

Piękny Bóg ‘Snôżi, -égò Bóg, Bòg-a’

Potomek Adama ‘Pòtómk, -a Adama’

Potomek Dziewicy ‘Pòtómk, -a Dzéwicë’

Przewodnik Pobożności ‘Prowadnik, -a Pòbòżnotë’

Równy Ojcu Syn ‘Równy, -égò Òjcu Syn, Sën-a’

Słowo Pocieszające ‘Pòceszającé, -égò Słowò, -a’

Słowo Wcielone ‘Wceloné, -égò Słowò, -a’

Stwórca Człowieka ‘Stwórca, -ë Człowieka’

Stwórca Światła ‘Stwórca, -ë Widu’

Stwórca Wszystkiego ‘Stwórca, -ë Wszëtczégò’

Syn Ojca ‘Òjca Syn, Sën-a’

Śmiertelny i Nieśmiertelny ‘Smiertelny i Niesmiertelny, -égò’

Światło Prawdziwe ‘Prôwdzëwi Wid, -égò -u’

Ukrzyżowany ‘Ùkrziżowóny, -égò’

Wcielony i Niewcielony ‘Wcelony i Niewcelony, -égò’

Wódz Wszystkich ‘Przédnik, -a Wszëtczich’

Współwieczny z Ojcem ‘Wespółwieczny, -égò z Ojcã’

Wzór bez Skazy ‘Mòdło, -a bez Skazë’

Zmartwychwstały ‘Zmartwëchwstóny, -égò’

Zwycięzca Śmierci, Piekła i Szatana ‘Dobëtnik, -a Smiercë, Piekła i Szatana’

 

Rada Języka Kaszubskiego proponuje następujące kaszubskie słownictwo związane ze zbieractwem:

agrest ‘krëzbùla, -ë; ãgriska, -czi, ãgriz, -ëzu; agrest –u; kòsmatka, -czi’

babka ‘psy jãzëczk, -égò -a; przëdróżnik, -a; babié zelé, -égò -égò (-a)’

berberys ‘berberis, -u, słowiczëzna, -ë’

bławatek ‘mòdrôk, -a’

bobrek trójlistny ‘bòbk, -a’

borówka ‘bòrówka, -czi’

brzoza ‘brzoza, -ë, brzózka, -czi’

buczyna ‘bùczëna, -ë; bùkòwina, -ë’

bursztyn ‘bùrsztin, -u; jantar, -u’

chaber ‘mòdrôk, -a’

chmiel ‘chmiél, -u’

czosnek ‘czosniôk; czosnik, -a’

czyścić ‘czëszczëc, czëszczi’

dąb ‘dąb, dãb-ù’

dziurawiec ‘arnika, -czi; bòżé drzéwkò, -égò, -a; kòscelnica, -ë; bòżôkrewka, bòżikrewczi’

fasola ‘szabel, -blu, szabelbón, -u’

gąska ‘gąska, -czi, gãsy grzib’

grzyb ‘grzib, grzëb-a’

grzyb czerwony ‘czerwiony grzib, -égò grzëb-a’

jadalny ‘jôdny grzib’

niejadalny ‘pòtrus, -a; dzëwi grzib; niejôdny grzib, -égò grzëba’

gruszka ‘krëszka, -czi’

jabłko ‘jabkò, -a’

jagoda ‘jagòda, -ë’

jałowiec ‘jałówc, -a’

jantar ‘jantar, -u’

jarzębina ‘jarzëbina, -ë / jarzãbina, -ë’

jasnota biała ‘głëszka, -czi’

jeżyna ‘jeżëna, -ë’

kamień ‘kamiń, -a’

kamyczek ‘kamiszk, -a’

kania ‘kania, -i; sowa, -ë’

kasztan ‘kasztan, -a’

kłos ‘kłos, -a’

kocanki ‘nokce, -ów’

kolenderkolendra ‘kòlãder, -dra; kònoprus, -a’

koniczyna ‘kòniczëna, -ë; kléwer, -wru’

konopie ‘kònople, -ów’

konserwować ‘zaprawiac, zaprôwiô; wekòwac, -ùje’

koper ‘kòperk, -ù; dil, -u’

kozłek lekarski ‘przetok, -ù; waleriana, -ë’

koźlakkoźlarz ‘kòzlôk, -a’

kukurydza ‘kùkùridza, -ë; majs, -u’

kurka ‘peperlëszka, -czi; kùrzaj, -a / kùrzajka, -czi’

lawenda ‘lewańda, -ë’

lebioda ‘łapùcha, -ë’

lebiodka, oregano ‘dzëwi mejrónk’

leszczyna ‘leszczëna, -ë’

lipa ‘lëpa, -ë’

łopian ‘kòbierzé, -égò, -ô; kòbiérc, -a’

macierzanka ‘macerzónka, -czi’

majeranek ‘mejrónk, -ù’

mak ‘mak, -ù’

malina ‘malëna, -ë’

malwa ‘babiô róża’

maślak ‘pãpk, -a; maslôk, -a’

melisa ‘matczé zelé, -égò -égò, -a; mëlëca, -ë; hôkbaba, -ë’

mirt ‘mërta, -ë’

muchomór ‘mùchôcz, -a; mùchôrz, -a; mùszi pòtrus’

muszelka ‘mùszelka, -czi’

muszla ‘mùszla, -ë’

nagietek ‘nôczetk, -a’

naparstnica ‘palecznica, -ë’

nasturcja ‘panna bez płot’

nawłoć ‘kòtka, -czi; mòdrô knąpka, -i -czi’

opieniek ‘pòdpiéńka, -czi; gromadnik, -a’

orzech ‘òrzech, -a’

papryka ‘paprika, -czi’

perz ‘òszôc -ë; kòrzenica, -ë’

pieczarka ‘pieczarka, -czi; pólnica, -ë’

pierwiosnek ‘kluczëk, -a; pierwùlc, -a’

pietruszka ‘piotrëszka, -czi’

pigwa ‘pigwa, -ë’

piołun ‘piołun, -u’

piwonia ‘tëlpón, -a; bùjón, bùjan-a’

płukać ‘płókac, płócze’

podbiał ‘kòpëtnik, -a; glënnik, -a; płëcnik, -a; pòdbiôtk, -a’

podgrzybek ‘pòdgrzibk, -a’

pokrzyk ‘wilczô jagòda, -i -ë’

pokrzywa ‘pòkrzëwa, -ë’

porzeczka ‘swiãtojanka, -czi; tipka, -czi’

czarna porzeczka ‘czôrnô swiãtojanka, -y, -czi; smarlëna, -ë’

powój ‘pòwój, pòwòj-u; pòwika, -czi; pòwijôcz, -a; pòwijôk, -a’

poziomka ‘pòtrôwnica, -ë’

prawdziwek ‘prôwdzywk, -a’

purchawka ‘pùrchówka, -czi’

rozchodnik ‘dzëwô mërta, -i, -ë’

róża ‘róża,- ë’

rumianek ‘rëmiónk, -ù’

ruta ‘ruta, -ë’

rydz ‘ridzk, -a’

rzewień ‘rabarber, -u’

siemię lniane ‘lniané semiã, -égò, -enia’

siniak ‘pòdgrzibk, -a’

Uchwały Rady Języka Kaszubskiego 71

sitarz ‘rzeszotk, -a’

skrzyp polny ‘chòszczka, -czi; hermùs, -u; baba, -ë’

smardz ‘mùrchel / mùrgel, -a’

soja ‘soja, soj-i’

sosna ‘chójka, -czi’

sprzedaćsprzedawać ‘przedac, przedawac’

sromotnik ‘sromòtnik’

surojadka ‘sërojôdka, -czi’

suszyć ‘sëszëc, sëszi’

szafran ‘szafrón, -u’

szalej ‘szôlińc, -a; blészczk, -a’

szałwia ‘szałwiô, -i; szôłwô, -i’

szatan ‘szatón, -a’

szczaw ‘szczawa, -ë, szczôw, -awù; kwasné zelé, -égò -égò (-a)’

szczypiorek ‘łëczk, -ù’

szyszka ‘baszka, -czi; szëszka, -czi’

ślaz ‘kùkùczczi chléb, -égò -a’

śliwka ‘slëwa, -ë / sliwka, -czi’

tarnina ‘psënka, -czi’

tasznik ‘_____tutë, - ów; serduszka; mòtilczi’

tatarak ‘kalmùs, -u; bazunë, -ów’

topola ‘papla, -ë’

trufla ‘trufla, -ë’

truskawka ‘malëna, -ë; pòtrôwnica, -ë; truskawka, -czi’

trząść ‘trząsc, trzãse’

tymianek ‘tëmión, -a’

wisienka ‘wiszónka, -czi’

wiśnia ‘wisznia, -i’

wrotycz ‘pòkrãtnik, -a’

wrzos ‘lilewnik, -a; wrzos, -u’

zajączek ‘zajączk, -a’

zbierać ‘zbierac, zbiérô’

zbieranie ‘zbiéranié, -égò, -ô’

żarnowiec ‘brëm, -ù; jurk / jërk, -ù’

żołądź ‘żôłądz, -a, wl. żôłãdz –ë’

żurawina ‘żôrawina, -ë; żôrówka, -czi; kwasnica, -cë’

żywokost ‘żëwòkòsc, -ë; kòstina, -ë; czôrny kòrzéń, czôrnégò kòrzenia’

 

Rada Języka Kaszubskiego proponuje następujące kaszubskie słownictwo związane z rolnictwem:

agrest ‘ãgriska, -czi; krëzbula, -ë’

antonówka ‘antonówka, -czi’

bez ‘bes, bes-u’

krzaki bzu ‘besowiczé, -égò’

bób ‘bób, bòb-ù’

brona ‘bróna, -ë’

broniarz ‘bróniôrz, -arza’

bronowiny ‘brónowinë, -ów’

bronowiszcze ‘brónowiszcze, -a’

bronownik ‘brónownik, -a’

bronowy gwóźdź ‘brónowi gózdz, -égò gózdza’

bronowy koń ‘brónowi kóń, –égò kònia’

brukiew ‘wrëk, -a, zdrobn. wrëczk, -a’

maszyna do krojenia brukwi ‘wrëknica’

pole po brukwi ‘wrëkòwcëskò, -a / wrëkòwiskò’

brukiewny ‘wrëkòwi, -ô, -é: wrëkòwi deszcz’

bruzda ‘brózda, -ë’

burak ćwikłowy ‘czwikła, -ë’

burak pastewny ‘rąkla, -ë; riba, -ë’

cebula ‘cëbùla, -ë’

cebulka ‘cëbùlka, -czi’

chlew ‘chléw’

koński, krowi, owczy, świni chlew ‘kóńsczi, krowi / karwi, òwczi, swini chléw’

czeremcha ‘smarglëna, -ë

czosnek ‘czosnik, -a, czosniôk’

dalia; georginia ‘rëjina, -ë; daliô, -i’

deska ‘dél, -a’

deska na dole wozu ‘délnica, -ë’

deska na wozie ‘tëmrôt, -a’

drabina ‘drôbka, -czi’

dziczka ‘dzëkô jabłónka, jabłóń, krëszka, slëwa (drzewa)’

dynia ‘bania, baniô, -i’

dyszel ‘diszla, -ë, zdrobn. diszelka, -czi, cygło, -a’

dyszelki (podwójny dyszel przy zaprzęgu jednokonnym) ‘diszelczi, -ków’

fasola ‘szabelbón, -u, szabel, -blu’

gladiola, mieczyk ‘gladióla, -ë’

glina ‘glëna, -ë’

gliniasta rola ‘glëniastô rolô, -i -ë’

gospodarstwo rolne ‘gbùrstwò, -a; gòspòdarstwò, -a; môl, -u’

goździk ‘gòzdzyk, -a; granôtka, -czi; grądëk, grądka’

grunt ‘gruńt, -u’

groszek ‘groszk, -ù’

grusza (drzewo i owoc) ‘krëszka, -czi (drzewò i brzôd)’

okres zbierania gruszek ‘krëszkòwé żniwa’

gryka, tatarka ‘bùkwita, -ë; lëtewka, -czi’

higiena ‘czëstota, -ë / czëstosc, -ë; chãdogòsc, -ë’

jabłeczny ‘jabkòwi, -ô, -é’

jabłecznik ‘jabłecznik, -a’

jabłoń ‘jabłónka, -czi

jabłko ‘jabkò, -a’

jaglany ‘jaglany’

kasza jaglana ‘jaglané krëpë, -ëch -ów’

jarzyny ‘ògrodzëzna, -ë, ògrodowizna, -ë, ògardowizna, -ë

kabaczek ‘kabaczk, -a; ruskô bania, -czi -i’

kalafior ‘kwiatnik, -a; kwiatowô kapùsta, -i -ë’

kidać ‘czidac, czidô’

kierat ‘rozwerk, -ù’

klapsa ‘klapsa, -ë’

klepisko ‘klepiskò, -a’

kocanka piaskowa ‘nokce, -ów; kòcé nóżczi, -ëch -ków’

kombajn ‘kómbajn, -u’

konopie ‘kònople, -ów’

kopać ‘kòpac, -pie’

koparka ‘kòparka, -czi’

koper ‘dil, -u, kòperk, -ù’

kopkamendel ‘sztëga, sztëdżi’

kosa ‘kòsa, -ë’

kosiarka ‘maszina do seczeniô’

kosiarz ‘kòsnik, -a; kòsôrz, -a’

kosisko ‘kòsëskò, -a; kòsëszcze, -a’

kośba ‘kòsba,-ë’

kraj ‘krôj, kraj –u’

kultywator ‘kraca, -ë; kracôk, -a; kragla, -ë; kùltiwator, -a; kùlter, -tra’

kultywatorować ‘kracowac; kraglowac; kùltiwatrowac; kùltrowac, -ëje’

kurnik ‘kùrnik, -a’

lewkonia ‘lewkóniô, -i’

łąka ‘łąka, -czi’

łopata ‘szëpla, -ë; szëfla, -ë; szópa, -ë; szëpa, -ë’

pracować łopatą ‘szëplowac; szëflowac, -ëje’

łopatka (narzędzie) ‘szëpelka; szëfelka, -czi’

majeranek ‘mejrón, -u, mejrónk, -ù’

mak ‘mak, -ù’

marchew ‘marchew, -wi’

marchewka ‘marchewka, -czi’

marchewny ‘marchewny, -ô, -é’

marne, zaniedbane gospodarstwo ‘niwôka, -czi’

mirabelka ‘mirabelka, -czi’

młot ‘młot, -a; paséczer, pasékra’

młotek ‘młotk, -a’

młoteczek ‘młoteczk, -a; młotuszk, -a’

motyczka ‘haczka, -czi’

motyka ‘bëka, -czi; mòtëka, -czi; haka, -czi’

pracować motyką ‘bëkac, bëkô; hakòwac, haczkòwac, -ùje’

mucha ‘mùcha, -ë’

nagietek ‘nôczetk, -a’

narzędzie ‘nôrzãdzé, -ô, -égò

nasturcja ‘panna bez płot; rãplôcz, -a’

nawozić ‘nawòzëc, -y; nagnojic, -ji’

nawóz ‘gnój, gnoj-u; naniwnik -a’

koński, krowi, kurzy, owczy, świni gnój ‘kóńsczi, krowi / karwi, kùrzi, òwczi,

swini gnój’

sztuczny nawóz ‘szit’

niedbały gospodarzgospodyni ‘nikwa, -ë; niweka, -czi’

niwa ‘niwa, -ë’

obcęgi ‘cążczi, -ów; klészcze, -ów; cãdżi, cãg-ów’

obróbka gleby ‘òbróbk rolë’

ogórek ‘gùrka, -czi’

ogórkowy ‘gùrkòwi (gùrkòwi zôgón, gùrkòwô zupa, gùrkòwé pòle)’

ogrodnictwo ‘ògrodzëna, -ë; ògardzëna, -ë’

ogrodnik ‘ògrodnik, -a’

ogród ‘ògród, ògrod-u’

orkisz ‘òrkisz’

owoc ‘brzôd, brzad-u’

owocować ‘brzadowac, -ëje’

owocowy ‘brzadowi, -é drzewa, ògród, -ô zupa’

papierówka ‘papierówka, -czi’

piasek ‘piôsk, -ù’

pierwiosnek ‘kluczëk, -a; pierwùlce, -ów’

pietruszka ‘piotrëszka, -czi’

piwonia ‘bùjón, -a; tëlpón, -a’

plon ‘plón, plonu’

pług ‘pług, płëg-a’

dwuskibowiec ‘dwasczibnik, -a’

dwuskibowy (pług) ‘dwasczibny (pług)’

jednoskibowiec ‘jednosczibnik, -a’

jednoskibowy (pług) ‘jednosczibny (pług)’

wieloskibowiec ‘wielesczibnik, -a’

wieloskibowy (pług) ‘wielesczibny (pług)’

płużk ‘płużk, -a’

płużkować ‘płużkòwac, -uje’

płużnica ‘płużnica, -ë’

płużny ‘płużny, -ô, -é’

płużyć ‘płużëc, -i’

poganiać ‘pòganiac, pògóniô’

pokos ‘pòkòsk, -a’

pole ‘pòle, pòl-a’

pomidor ‘pòmidora, -ë’

poplon ‘nôséw, -ù’

por ‘pòra, -ë’

porzeczka ‘swiãtojanka, -czi / swiãtojanczi, -ków’

produkcja roślinna ‘roslënowi wërób, wërob-ù’

pszenica ‘pszénica’

pszono ‘jagła, -ë’

pszenżyto ‘pszénżëto, -a’

rabarbar ‘rabarber, -u’

radło ‘redło, -a’

radłować ‘redłowac, -uje’

redlica ‘redlëca, -ë’

rola ‘rolô, -ë’

rolnictwo ‘gbùrzenié, -ô; rólnictwò, -a’

rozsada ‘rozsada, -ë’

rozsadzisko ‘rozsadzëskò, -a’

rozwora ‘rozwòra, -ë; rozwórka, -czi’

rzepak ‘raps, -u’

rzepakowy ‘rapsowi òléj, òlej-u’

sad ‘sôd, sad-u; brzadówc, -a’

sadownictwo ‘brzadnictwò, -a, brzadownictwò, -a’

sadzić ‘sadzëc, -y’

sąsiek ‘zôpól, zôpòl –ë’

seler ‘seler, -a’

seradela ‘radela, -ë, saradela, -ë’

siano ‘sano, -a’

sieczka ‘seczka, -czi’

sieczkarnia ‘seczkarniô, -i’

siekiera ‘seczera, -ë’

siekierka ‘seczérka, -czi’

sierp ‘serzp, -u’

skład (przy orce) ‘skłôd, skład-u, atenka, -czi, skrãtë, -ów (spódnô, rozwidlonô

czãsc wòzu)’

słonecznik ‘słonecznik, -a; słuńcownik, -a’

snop ‘snop, -a’

snopek ‘snopk, -a’

snopisko ‘snopiskò, -a; snopiszcze, -a’

snopowiązałka ‘snopòrzeszónka, -czi’

stodoła ‘stodoła, -ë’

stóg ‘stóg, stog-ù’

sworzeń ‘rozwórznik, -a; szpernôl,-a; szpernôgel, -gla’

szczebel ‘szczebel, -bla’

szczep ‘szczep, -ù’

szczepek ‘szczepk, -a, téż: szczépka -czi, szczepiónka, -czi’

szczepić ‘szczepiac, szczépiô’

szczotka ‘szczotka, -czi’

śliwa (drzewo i owoc) ‘slëwa, -ë’

śliwka (mała, drobna, nieszczepiona) ‘psënka’

śliwkowy ‘slëwòwi, np. slëwòwô zupa; slëwòwnik, -a’

śliwowica ‘slëwòwica, -ë’

taczka ‘kara, -ë’

toporek ‘topórk, -a’

topór ‘topór, -òra’

toporzysko ‘topòrzëskò, -a; topòrzëszcze, -a’

trawa ‘trôwa, -ë’

trząść ‘trząsc / trzisc’

natrząść ‘natrząsc / natrzisc’

obtrząść ‘òbtrząsc / òbtrzisc’

roztrząsać ‘roztrząsac’

tulipan ‘tëlpa, -ë’

węgierka ‘wãgerka, -czi’

wialnia ‘klapra, -ë; harfa, -ë (téż: harfa do bùlew); bùlra, -ë; bùgra, -ë, bùgrawa, -ë;

plewionka, -czi; szëdrownica, -ë’

widły ‘widłë’

wóz ‘wóz, wòz-u’

wyka ‘wika, -czi’

zagon ‘zôgón, zôgòna, gón, gònu’

zawilec ‘kòzogrësc, -ë’

zboże ‘zbòżé, -égò, -ô’

jare, jarka ‘ jaré, jôrka, -czi’

ozime, ozimina ‘òżmina, -ë , częściej òżminë, -ów’

zgrzebło ‘szrópa, - ë; zgrzebło, -a; zgrzedło, -a’

ziemia ‘zemia, zem-i’

zrywać ‘zrëwac, zriwô’

 

Rada Języka Kaszubskiego proponuje następujące kaszubskie słownictwo związane ze słownictwem medialnym:adjustacja ‘adjustacjô’

adjustator ‘adjustator’
adjustować ‘adjustowac’
adres redakcji ‘adres / adresa redakcji / redakcje’
asystent fotografa ‘asystent / pòmòcnik fòtografa / òdjimnika / fòtografistë’
asystent redaktora ‘asystent / pòmòcnik redaktora’
autocenzura ‘aùtocenzura’
autor ‘aùtor’
autorka ‘aùtorka’
bezpłatny ‘darmòwi, darmôk’
bezpłatna gazeta ‘darmòwô gazéta’
bezpłatne czasopismo ‘darmòwi cządnik’
brukowiec ‘brukówc’
bulwarówka ‘bùlwarówka, bùlwarowô gazéta’
cenzor ‘cenzor’
cenzura ‘cenzura’
cykl wydawniczy ‘wëdowny cykl /cykel, cząd’
cykliczny ‘cykliczny’
czasopismo ‘cządnik’
czasopismo dla dzieci ‘cządnik dlô dzecy’
czasopismo dla kobiet/kobiece ‘cządnik dlô kòbiét(ów), białk(ów)’
czasopismo dla mężczyzn ‘cządnik dlô chłopów’
czasopismo dla młodzieży / młodzieżowe ‘cządnik dlô młodzëznë’
czasopismo fachowe ‘fachòwi cządnik’
czasopismo naukowe ‘ùczbòwi / nôùkòwi cządnik’
czasopismo popularnonaukowe ‘pòpùlarnoùczbòwi / pòpùlarnonôùkòwi cządnik’
czasopismo religijne ‘religijny cządnik’
czasopismo specjalistyczne ‘specjalisticzny cządnik’
czasopismo zawodowe ‘warkòwi cządnik’
deadline ‘òstateczny czas’
diagram ‘diagram’
dodatek (do gazety, czasopisma) ‘dodôwk; dodôtk (do gazétë, pismiona)’
dodatek nadzwyczajny ‘nadzwëczajny / nadzwëkòwi dodôwk / dodôtk, ekstra / òsóbny dodôwk (do gazétë)’
doniesienie prasowe ‘wiadło’
dowcip ‘szpôs; szpòrt; wic’
dowcip rysunkowy ‘céchùnkòwi szpôs / szpòrt / wic’
druk ‘drëk’
drukarnia ‘drëkarniô; drëkòwnica’
drukować ‘drëkòwac’
dział ‘dzél’
dziennikarka ‘gazétnica; redaktórka’
dziennikarz ‘gazétnik; redaktór’
egzemplarz ‘egzemplôrz, -arza’
egzemplarz bezpłatny ‘darmòwi / darmôk egzemplôrz’
fanzin ‘fanzin’
felietonista ‘aùtor felietónów, felietonista’
fot. ‘òdj.’
fotodruk ‘fòtodrëk’
fotoedycja ‘fòtoedicjô’
fotograf ‘òdjimnik; fòtograf, lok. fòtografista, fòtofista’
fotografia ‘òdjimk, -ù; fòtografiô, -ii’
fotografia czarno-biała ‘czôrno-biôłi òdjimk, czôrno-biôłô fòtografiô’
fotografia kolorowa ‘farwny / kòlorowi òdjimk, farwnô / kòlorowô fòtografiô’
fotomontaż ‘fòtomóntôż’
fotoreporter ‘fòtorepòrtéra’
gadżet ‘gadżet’
gazeta ‘gazéta’
grafika ‘òpisënk; malënk; przedstôwizna; céchùnk; grafika’
horoskop ‘hòroskòp’
humoreska ‘hùmòreska; szołobùłka’
humorysta ‘hùmòrista; aùtor hùmòresków’
humorystka ‘hùmòristka; aùtorka hùmòresków’
ilustracja ‘òbrôzk; malënk; céchùnk; ilustracjô; zòbrazëna’
ilustrator ‘ilustrator; céchòwnik; zòbrôzca; ilustratora’
ilustrować ‘ilustrowac; céchòwac; zòbrazëwac; zòbrôzkòwac’
informator ‘pòszétnik; infòrmator’
informatorka ‘infòrmatorka’
informatyk ‘infòrmatik’
informatyczka ‘infòrmaticzka’
koedycja ‘kòedicjô’
kolumna ‘kòlumna’
komunikat ‘ògłos; ògłosënk; kòmùnikat’
konkurs ‘kònkùrs’
konkurs fotograficzny ‘fòtograficzny kònkùrs; òdjimkòwi kònkùrs’
konkurs na opowiadanie ‘kònkùrs na òpòwiôdanié / kôrbiónkã’
konkurs o nagrodę ‘kònkùrs na nôdgrodã / kònkùrs ò nôdgrodã’
konkurs poetycki ‘pòeticczi kònkùrs’
konkurs sms-owy ‘sms-owi kònkùrs’
korekta ‘sprôwdzanié; kòrekta’
robić korektę ‘pòprôwiac; przezerac; robic kòrektã’
korektor ‘kòrektór; przezérôcz’
korektorski ‘kòrektorsczi’
layout ‘ùkłôd’
logo ‘merk; logò; znak’
łamanie ‘łómanié’
magazyn ‘magazyn; pismiono’
magazyn dla kobiet ‘magazyn dlô białk(ów) / kòbiét(ów)’
magazyn ilustrowany ‘ilustrowóné pismiono’
magazyn mody ‘magazyn módë’
magazyn muzyczny ‘mùzyczny magazyn’
magnat prasowy ‘prasowi magnat’
materiał ‘materiôł, -ału’
nagłówek ‘nôdpis; nôgłówk; titel’
nagroda konkursowa ‘kònkùrsowô nôdgroda’
nakład ‘nôkłôd, -adu, wëdôwk’
nr ‘nr’
numer ‘numer, (numra)’
numer jubileuszowy ‘jubileùszowi numer’
numer specjalny ‘specjalny numer’
ogłoszenie ‘ògłoszenié; ògłos; klëka’
ogłoszenie drobne ‘môłi ògłos; môłé ògłoszenié’
okładka ‘òbkłôdka’
opracowanie ‘ùsadzenié; ùsôdzk’
opracowanie graficzne ‘graficzny ùsôdzk’
opracowanie redakcyjne ‘redakcjowi ùsôdzk’
patronat ‘patronat’
patronat medialny, prasowy ‘medialny / prasowi patronat’
podtytuł ‘pòdtitel’
porada ‘rada; dorada; pòrada’
poradnik ‘pòradnik’
prasa ‘gazétnictwò’
prasa codzienna ‘codniowé gazétnictwò; dzénniczi’
prasa kobieca białgłowsczé / białczëné gazétnictwò’
prasa kolorowa ‘farwné gazétnictwò’
prasa drukarska ‘prësa drëkarskô’
prasowy ‘gazétny, prasowi’
biuro prasowe ‘gazétné bióro’
prawo autorskie ‘aùtorsczé prawò’
prenumerata ‘zapisanié’
prenumerator ‘zapisôrz, -arza’
prenumeratorka ‘zapisôrka’
prenumerować ‘zapisowac’
program radiowy ‘radiowi program’
program telewizyjny ‘zdrzélnikòwi program; program telewizji’
projekt ‘projekt; ùdba’
promocja ‘promòcjô’
propaganda ‘propaganda’
propaganda kłamliwa ‘łżawô propaganda; łżawica’
przedruk ‘òddrëk; òddrëkòwanié; przedrëk; przedrëkòwanié’
przedrukow(yw)ać ‘òddrëkòwac; òddrëkiwac; przedrëkòwac’
przepis kulinarny ‘przepisk; recepta’
przypis ‘dopisënk’
pseudonim ‘pseùdonim; tacewné miono’
recenzja ‘recenzjô, òbsądzëzna’
redakcja ‘redakcjô’
redakcyjny ‘redakcjowi’
redaktor ‘redaktór; prowadnik gazétë’
redaktor artystyczny ‘artisticzny redaktór’
redaktor naczelny ‘przédny / główny / pierszi redaktór’
redaktor odpowiedzialny ‘òdpòwiedzalny redaktór’
redaktor techniczny ‘techniczny redaktór’
redaktorski ‘redaktorsczi’
redaktorstwo ‘redaktorzëzna’
reklama ‘reklama
repertuar ‘repertuar’
repertuar kin ‘kinowi repertuar’
repertuar teatrów ‘teatrowi repertuar; teatrowi program’
rozmowa ‘gôdka; kôrbiónka; rozmòwa’
rozmówca ‘rozpòwiôdôcz’
rynek prasowy ‘gazétny rënk’
rysowniczka ‘céchôrka; malôrka’
rysownik ‘céchôrz; malôrz’
rysunek ‘céchùnk; malënk’
samizdat ‘samizdat’
sekretarz redakcji ‘sekretéra redakcji’
skład ‘skłôd’
spis treści ‘spisënk zamkłoscë’
stopka redakcyjna ‘redakcjowô stopka’
stylizacja ‘stilizacjô’
śródtytuł ‘strzódtitel (strzódtitla)’
tabloid ‘tabloid’
tabloidyzacja ‘tabloidizacjô’
tekst ‘tekst’
tekst drukowany ‘drëkòwóny tekst’
temat ‘témat’
tematyczny ‘tématny; tématowi’
tematyka ‘tematika’
tygodnik ‘tidnik; tidzenik’
tytuł ‘titel, titla’
wiadomość ‘wiadło; klëka’
wiadomości z pierwszych stron gazet ‘wiadło z pierszich stronów gazétów’
wierszówka ‘wiérztówka’
wkładka ‘wkłôdka’
właściciel gazety/czasopisma ‘miéwca / włôscëcel, -ela gazétë / cządnika / pismiona’
wolność prasy ‘wòlnota gazétnictwa’
współpracować ‘wespółrobic’
współpracownica ‘wespółrobiôrka’
współpracownik ‘wespółrobiôrz’
wydanie ‘wëdôwk’
wydanie jubileuszowe ‘jubileùszowi / roczëznowi wëdôwk’
wydanie specjalne ‘specjalny wëdôwk’
wydawca ‘wëdôwôcz; wëdôwôrz, -arza; wëdôwca’
wydawnictwo ‘wëdôwizna; wëdôw’
wydawniczy ‘wëdôwny’
wykres ‘diagram; nacéchùnk’
wyłączność ‘jedinosc’
rozmowa / wywiad na wyłączność ‘rozmòwa / kôrbiónka / wëdowiédzô na jedinosc’
wywiad ‘wëdowiédzô’
zdjęcie ‘òdjimk’
zdjęcie na okładce ‘òdjimk na òbkłôdce’
zeszyt ‘zsziwk’
żółte strony ‘żôłté stronë’
żywa pagina ‘żëwô pagina’

 

Rada Języka Kaszubskiego proponuje następujące kaszubskie słownictwo związane z hodowlą zwierząt:

bagnić się ‘bagnic sã; òbagnic sã’

baran ‘baran, -a’

baranek ‘barónk, -a’

wielkanocny ‘jastrowi barónk’

barani ‘barani, -ô, -é’

baranina ‘òwczé miãso; skòpòwina, -ë’

byczek ‘biczk, -a; biszk, -a; bùlka, -czi; bùlôszk, -a’

bydlę ‘bidlã, -ëca / -ãca’

bydlęcy ‘bidli, -ô, -é; bidlãcy, -ô, -é / bidlëcy, -ô, -é’

bydło ‘bëdło, -a’

byk ‘bik, -a; bùla, -ë’

cielęcina ‘celãczé / celëczé miãso; celëczëzna, -ë; celëczëna, -ë’

cielić się, ocielić się ‘celëc sã, òcelëc sã’

cielna ‘celnô’

gąsior ‘gąsór, gąsora’

gę, gę, gę! (pogłos wydawany przez gęsi) ‘gã, gã, gã!’

gęsina ‘gãsé miãso’

gęś ‘gãs, -ë’

gołąb ‘gòłąbk,-a’

gołąbeczek ‘gòłąbùszk, -a’

gołębnik ‘gòłãbnik, -a’

groch ‘groch, -ù’

groszek ‘groszk, -ù’

guł, guł, guł (wykrzykniki wabiące indyki) ‘gùł gùł gùł / gùl gùl gùl!”

hodować ‘chòwac’

hodowla ‘chòwanié’

indyczka ‘gùła, -ë’

mała indyczka ‘gùłka, -czi’

indyk ‘gùlôcz, -a; gùlôk,-a; gùlôrz, -a; gùlón’-a’

inseminator ‘sztuczny bik; inseminator, -a; pleniôcz’

jałowica ‘jałowica, -ë, zdrobn. jałowiczka, -czi’

młoda jałowica ‘jałówczã, -ëca, -ãca’

jałówka ‘jałówka, -czi’

jęczmienny ‘jãczmiany; jiczny’

kasza jęczmiena ‘jãczmiané / jiczné krëpë’

słoma jęczmienna ‘jãczmianô / jicznô słoma / jãczmiónka, -czi’

jęczmień ‘jãczmin; jiczmin; jãczmë; jiczmë, -mienia’

kacz, kacz, kacz! (wykrzyknik przywołujący kaczki) ‘kacz, kacz, kacz!’

kaczka ‘kaczka, -czi’

mała kaczka ‘kaczusza / kaczuszka, -czi’

kaczę ‘kôczã, -ëca / -ãca’

kaczor ‘kôczór, kôczor –a’

kapusta ‘kapùsta, -ë’

karmić, nakarmić ‘fùtrowac; nafùtrowac, -ëje’

kastrator ‘mniszork, -a, wërzinajk’

kastrować ‘kastrowac’

kisić ‘kwasëc, -sy’

kiszonka ‘kiszonka; kwasónka, -czi; kwaszonka’

klacz ‘klacz, -ë; kòb(ë)ła’

knur ‘knur; knôrz’

kocić się (o kozie, kotce) ‘kòcëc sã’

koni ‘kòni (kùm)’

koniczyna ‘kléwer’

konię ‘kòniã, -ëca; kòńczã, -ëca / -ãca’

konik ‘kònik; kòniczk; hiszk; zgrzébiã; zgrzébc’’

koń ‘kóń, kòni-a’

koński (chlew, gnój) ‘kóńsczi (chléw, gnój)’

kogut ‘kùr, kùrk’

koryto ‘kòrëto, kòrto, -a’

kot ‘kòt, -a’

kotek ‘kòtk, -a, pùjk’

kotka ‘kòtka, -czi’

kotna (ciężarna o kotce, kozie, króliczycy) ‘kòtnô, sąkòtnô’

koza ‘kòza, -ë’

kozina ‘kòzëna; kòzé / kòzlëczé miãso’

kozioł ‘kòzeł, kòzła’

koziołek ‘kòzełk, -a’

koźlę ‘kózlã, -ëca,-ãca’

koźlić się ‘kòzlëc sã, kòzli sã’

krowa ‘krowa, -ë; knaga; krówczã, -ëca / -ãca’

młoda krowa zdrobn. krusza; mùża’

króliczy ‘trusy’

królik ‘kanink, -a; kaninka, -czi; mack, -a; mëtk, -a; trus, -a;

samica królika ‘truska, -czi’

króweczka ‘króweczka, -czi’

krówka ‘krówka, -czi’

kura ‘kùra, -ë’

kurczę ‘kùrzã; kùrczã, -ëca / -ãca’

kurzyna ‘kùrzëna, -ë; kùrzé miãso’

maciora ‘prosnica,-ë; òprosnica,-ë; dżera,-ë ; grula,-ë; ruka, -czi, locha’

marchew ‘marchew, marchw-i’

obrok ‘òbrok, -ù; òbsëp, -u; òbsëpka, -czi; òbsëpańc, -a; fùter, fùtru’

ogier ‘òdżer, -a (òdżera)’

ogierek ‘òdżerk, -a’

opłaty za pokrycie: klaczy ‘ògrowé, -égò’

krowy ‘bikòwé; bùlewé, -égò’

świni ‘knarzewé; knurowé, -égò’

owca niepłodna ‘skòpnica’

owies ‘óws, -a’

owsiany (słoma owsiana) ‘ówsny (ówsnô słoma)’

owsianka ‘I. ówsné krëpë; II. ówsónka, -czi (ówsnô słoma)’

pasza ‘fùter, fùtru’

pasza z produkcji ‘pasza’

perlica, perliczka ‘perlita, -ë; perlitka, -czi’

pies ‘pies, psa; tusz; tusk’

poić ‘pòjic, pòji’

przejawia popęd płciowy ‘chce do òdżera, kòniëje, ògrëje; chce do bika / bùlë,

bùlowac, zabùlowac, knagùje, zabùlowała ‘zaszła w ciążę’ celnô, zaòstałô;

bùkòwac, chce do barana, kòzła; swinia chce do czerdë, czerdëje,

chce do knura, dżénë, dżénëje, knarzëje, knurëje, rézëje, rukô / rucze’

prosić się ‘prosëc sã, òprosëc sã ‘

prosię ‘prosã, prosãca / -ëca’

prosięcy ‘prosëczi, prosãczi, -ô. -é’

prosiak ‘prosôk, -a; prósc, -a’

prośna ‘prosnô; sąprosnô’

pszenica ‘pszénica, -ë’

silos do kiszonki ‘kwasëdło; -a, sylos’

skop ‘skòp, -a,

skopowina ‘skòpòwina, -ë’

suczka ‘sëczka, -czi’

suka ‘sëka, -czi’

szczenna ‘szczennô, sąszczennô’

śruta ‘szrót, -u’

śrutować ‘szrótowac, -ëje’

śrutownik ‘szrótnik, -a; szrótôk’

świnina, zob. wieprzowina ‘swinié miãso’

trzebić ‘mniszëc, -szi; wërzënac’

wałach ‘wałach, -a’

wałaszyć ‘wałaszëc’

wieprz ‘wieprz, -a; pruch’

wieprzek ‘wieprzk, -a, pruszk’

wieprzowina, zob. świnina ‘swinié miãso’

wołek ‘wółk, wòłk-a’

wołowina ‘rintowé / rintowné miāso, rintowina / rintowizna, -ë’

wołowy ‘wòłowi, -ô, -é’

wół ‘wół, wòł-a’

zbiór owsa ‘ówsné żniwa’

zboże ‘ zbòżé, -ô, -égò’

ziemniaki ‘bùlwë, bùlew’

źrebica ‘zgrzébica, -ë’

źrebić się ‘zgrzébic sã’

źrebiec ‘zgrzebc, -a’

źrebię ‘zgrzébiã, -ëca / -ãca’

źrebięcy ‘zgrzébiczi, -ô, -é’

źrebna ‘zgrzébnô, sązgrzébnô’

żarcie ‘żercé, -ô, -égò’

żer ‘żér, -u’

żerny ‘żérny, -ô, -é’

żłób ‘kùm, -ù, kùmk, -ù; zdrobn. kùmik, -a; krëp’

żyto ‘żëto, -a’

żywy inwentarz ‘chòwa, -ë’

 

Rada Języka Kaszubskiego proponuje następujące kaszubskie słownictwo związane z wyposażeniem domu:

apteczka ‘aptéczka, -czi’

budować ‘bùdowac, bùdëje’

budynek ‘bùdink, -ù’

chodnik ‘wëscélôk, -a’

dom mieszkalny ‘chëcz, -ë / -i, chëcze, -i; dodóm, -ù’

do domu ‘dodóm, dodómk-ù’

doniczka ‘krutop, -ù’

dywan ‘tepich; diwan’

dzbanek ‘zbónk, -a’

filiżanka ‘taska, tascz-i’

fotel ‘zesel, zesl-a’

garnek ‘grónk, -a; bacher, -a; kruż’

duży garnek do gotowania ‘grôp, -ù, grôpa, -ë; zdrobn. grôpk, -a, grôpka, -czi’

girlanda ‘wińce, -ów’

izba ‘jizba, -ë’

jadalnia ‘jôdnica, -ë’

kieliszek ‘czeliszk, -a’

kinkiet ‘bòcznô lãpka, -y, -czi’

kłaść ‘kłasc, kładze’

kołyska ‘kòlibka, -czi’

kompotierka ‘kómpòtierka, -czi; kùmka, - czi’

kredens ‘szelbiąg, -a’

kropić ‘kropic, kropi’

kropidło ‘kropidło, -a; kropòwidło, -a’

kropielnica ‘kropielnica, -ë’

krzesło ‘stółk, -a’

krzesełko ‘stółuszk, -a’

krzyż ‘krziż, -a’

kuchnia ‘kùchniô, -i’

kwiat ‘kwiat, -u’

lampa ‘lãpa, -ë’

lampka ‘lãpka, -czi’

nocna lampka ‘nocnô lãpka, -y, -czi’

lichtarz ‘lëchtôrz, -arza’

leżanka ‘legòwnica, -ë’

ława ‘ława, -ë’

łazienka ‘kąpnica, -ë’

łóżko ‘łóżkò, -a’

rozsuwane łóżko ‘rozsuwné łóżkò, -égò, -a’

łóżeczko ‘łóżeczkò, -a’

łyżeczka ‘łëszeczka, -czi’

łyżka ‘łëszka, -czi’

do nalewania ‘kórzkwia -i / kórzczew, -kwi; warząchew, -chwi; chòchla, -ë’

miseczka ‘miseczka, -czczi’

miska ‘miska, miscz-i’

naczynia kuchenne ‘statczi, statk-ów’

nalewać ‘nalewac, naléwô’

nożyk ‘nożik, nożëka’

nóż ‘nóż, noż-a’

obraz ‘òbrôz, òbraz-u; malënk, -ù’

okiennica ‘òczennica, -ë, òczelnica, -ë’

piec ‘piéck, -a’

piec chlebòwi ‘chlebòwi piec’

piwnica ‘sklep, -ù’

płyta kuchenna ‘plata, -ë’

pokój gościnny ‘pańskô jizba, paradnica, -ë’

półmisek ‘półmisk, -a’

prycza ‘prëcza, -ë; leża, -ë; lôdżer, -u’

radio ‘radio, -a’

sień ‘dóm, -ù’

sofa ‘zófa, -ë’

sprzątać ‘sprzątac, sprzątô’

stół ‘stół, stoł-u’

okrągły stół ‘okrãgłi stół,-égò, -u’

rozsuwany ‘rozsuw(ó)ny stół, -égò, -u; rozcygóny stół’

strych ‘góra, -ë, przãter’

szafa ‘szafa, -ë’

na bieliznę ‘wertikół’

oszklona do naczyń ‘sklanica, -ë’

ubraniowa ‘ruchnowô szafa / klédowô szafa, -i, -ë’

w ścianie ‘scanówka, -czi’

szklanka ‘skło, -a, szklónka, -czi; glaska, -czi’

świeca ‘swiéca, -ë’

świecznik ‘swiécznik, -a’

taboret z oparciem ‘szémel’

talerz ‘talérz, -a’

głęboki ‘głãbòczi talérz, -a’

płytki ‘snôdczi talérz, -a’

talerzyk ‘talérzëk, -a’

tapczan ‘zófa do spaniô, -ë’

tasak ‘sekańc, -a’

telewizor ‘zdrzélnik, -a’

widelec ‘widelca -ë / widlëca, -ë; gafla, -ë’

wieszać ‘wieszac, wiészô’

włączać ‘włączac, włączô’

woda święcona ‘swiãconô wòda, -y, -ë’

zaciemnienie ‘zacemnienié, -ô; zôcémk, -ù’

zasłona ‘zawiészka, -czi; sztora, -ë’

żelazny piec przenośny ‘sztimer; beroch, -a, zdrobn. beroszk, -a’

żyrandol ‘żirandol, -a; wiszący swiécznik, -égò, -a’