Uchwała nr 6 2007 z dn. 8-12-2007 r. w sprawie niektórych nazw geograficznych oraz niejasnych form wyrazowych użytych w materiałach dla słuchaczy kursów języka kaszubskiego organizowanych przez Akademię Kształcenia Zawodowego
RJK sugeruje w wypadku nazw państw dwie sfery ich funkcjonowania:
I. oficjalnie i urzędowo proponuje formy ogólnie przyjęte, najlepiej te poświadczone przez słowniki np. Słownik gwar kaszubskich, ks. B. Sychty;
II. literacko, modelowo postuluje się tworzenie nazw państw według następującego wzorca::
1. typ przymiotnikowy na – skô np. Grëzóńskô, Japóńskô, Ùkrajińskô;
2. przekształcenie w nazwę państwa nazwy mieszkańców, np. Niemcë//Miemcë//Mniemcë, Prësë;
3. model zlatynizowany, np. Aùstraliô, Brazyliô, Kòlumbiô.
Rada Języka Kaszubskiego przyjęła funkcjonowanie w odmianie niektórych nazw państw form równoległych:
Nowa Zelandia – Nowô Zélandiô w Nowi Zélandii || w Nowi Zélandie, na Nowi Zélandii || na Nowi Zélandie, na Nową Zélandiã, z Nowi Zélandii || z Nowi Zélandie
Kalifornia – Kalifòrniô Kalifòrnii || Kalifòrnie
Kolumbia – Kòlumbiô Kòlumbii || Kòlumbie
Brazylia – Brazyliô Brazylii || Brazylie
Boliwia – Bòliwiô, Bòliwii || Bòliwie
Australia – Aùstraliô, Aùstralii || Aùstralie
Brunei – Brunejô Bruneji || Bruneje
Japonia – Japóniô, Japóńskô, Japónii || Japónie, Japóńsczi
Rosja – Rëskô, Ruskô, Rusëjô, Rësczi, Rusczi, Rusëji
Kambodża – Kambòdżô, Kambòdżi || Kambòdże
Tajlandia –Tajlandiô, Tajlandii || Tajlandie
Malezja – Malezjô, Malezji || Malezje
Gruzja – Grëzjô, Gruzjô, Grëzóńskô, Gruzóńskô, Grëzji, Gruzji || Grëzje, Gruzje, Grëzóńsczi, Gruzóńsczi
Ukraina – Ùkrajina, Ùkrajińskô; Ùkrajinë, Ùkrajińsczi, w Ùkrajinie
Hiszpania – Hiszpaniô, Szpaniô, Hiszpańskô, Szpańskô Hiszpanii, Szpanii || Hiszpanie, Szpanie, Hiszpańsczi, Szpańsczi
Ghana – Ghana Ghanë, w Ghanie
Laos – Laòs Laòsu, w Laòsu
Prusy – Prësë Prësów || Prës, Prësóm, Prësama, w Prësach
Jerozolëma, Jeruzalem ’Jerozolima’ Jerozolëmë, Jeruzalemù
jinternet || jinterneta ‘Internet’
pôrã razy || pôrã razë ‘parę razy’, 2 – 4:pôrã razë, 5 i wzwyż: pôrã razy
zachãcywô ‘zachęca’
zniechãcywô ‘zniechęca’
fùsbala ‘piłka nożna’
turbùlencjô ‘turbulencja’, w turbùlencjach
jesénné kwiatë ‘jesienne kwiaty’
Chopin, Chopina ‘ts.’
Gaston Rébuffat ‘ts.’
Anatolij Bukriejew ‘ts.’
Felicitas Barbare Heibutzki ‘ts.’
Uchwała nr 7 2007 z dn. 8-12-2007 r. w sprawie alternacji ó : o, ruchomego e, labializacji, występowania ë po spółgłoskach tylnojęzykowych, wargowych i miękkich, oboczności - i || - e w niektórych przypadkach rzeczowników żeńskich pochodzenia obcego
1. ó i o przed n (Nr 7/07/1)
Przed spółgłoską n znajdującą się na końcu wyrazu (w wygłosie) należy pisać ó, natomiast przed spółgłoską n pojawiajacą się w środku wyrazu (w śródgłosie), czyli w przypadkach zależnych, winno się pisać o, np. trón : tronu, región : regionu, strón : strona, mión : miono.
2. Mark czy Mareka? (Nr 7/07/2)
W odmianie rzeczowników męskich nie występuje tzw. e ruchome. Proponuje się zatem model: Mark, Marka, Markòwi, Marka, Markã, Markù lub Marek, Mareka, Marekòwi, Mareka, Marekã, Marekù.
3. Labializacja (Nr 7/07/3 oraz Nr 7/09)
W piśmie po spółgłoskach tylnojęzykowych k, g, h, ch, wargowych p, b, m, w, f , w pozycji po samogłosce i w nagłosie samogłoski o, u ulegają labializacji, którą należy zapisywać ukośną kreską z lewej do prawej nad literą ò, ù, np. kòło, gòsc, chòri, pòdac, bòlec, mòwa, wòlny, gùla, chùsta, fùter, ùchò, òkno.
Samogłoski o oraz u na początku wyrazów, po spółgłoskach dwuwargowych oraz wargowo-zębowych p b m w f twardych i po spółgłoskach tylnojęzykowych twardych k g h ch wymawia się dwugłoskowo (labializuje) i dlatego litery je oznaczające należy kreskować z lewa w prawo.
Nie dotyczy to dwugłosek (dyftongów) au, eu, najczęściej pochodzenia greckiego i łacińskiego (w wypadku au).
RJK dopuszcza labializację fakultatywną w:
1. członach geo-, hipo-, ko-/kon-/kom-, neo-, oo-, opto-, oro-, orto-, reo-, teo-;
2. pewnych wyrazach zapożyczonych i nieprzyswojonych przez Kaszubów, jak np. abulia, dekoder, demodulacjô, homologacjô, kodek.
Tym samym uszczegóławia się punkt 3. Uchwały Nr 7/RJK/07 z dn. 8-12-2007 r.
4. Jotacja (Nr 7/07/4)
Przed samogłoską i konsekwentnie należy stosować jotację np. jinternet, jinterneta, jinwesticjô, Jignac. Zasada ta nie dotyczy spójnika i.
5. Historii czy historie? (Nr 7/07/5 ze zmianami z 2008 r. (p. Biuletyn RJK s. 20))
W rzeczownikach żeńskich pochodzenia obcego, pierwotnie zakończonych na -ijô || -ëjô, obecnie -'ô, np. historiô, mòdernizacjô, w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku liczby pojedyńczej funkcjonują dwie równoległe końcówki -i || -e, historii || historie, mòdernizacji || mòdernizacje.
6. Dzãkùjã (Nr 7/07/6)
W formach osobowych czasowników po spółgłoskach tylnojęzykowych k, g, h, ch zawsze występują końcówki -ùjã, -ùjesz, -ùje, -ùjemë, -ùjeta, -ùją, np. dzãkùjã, dzãkùjesz, dzãkùje, dzãkùjemë, dzãkùjeta, dzãkùją.
7. i czy ë? (Nr 7/07/7)
W dopełniaczu i miejscowniku liczby mnogiej wyrazów odmieniających się według modelu przymiotnikowego po spółgłoskach szumiących sz, ż, cz, dż piszemy i, natomist po pozostałych ë, np. pierszich, swiéżich, strasznëch. Wyjątki: jich, nich.
Uchwała nr 3 2007 z dn. 26-06-2007 r. w sprawie zakończeń typu –cjô || -cëjô, -fiô ||- fijô w wyrazach pochodzenia obcego
Ponieważ w wyrazach pochodzenia obcego, najczęściej łacińskiego, typu edukacjô || -cëjô, filozofiô ||- fijô częściej zauważalna jest w języku kaszubskim tendencja do stosowania form krótszych, w pierwszej kolejności zaleca się ich używanie. W starych wyrazach kaszubskich typu szalwija oraz tekstach religijnych i poezji w celu stylistycznym lub wersyfikacyjnym proponuje się utrzymać formy dłuższe; obowiązkowo imię Matki Bożej Marija.
Uchwała nr 4 2007 z dnia 26-06-2007 r. w sprawie terminologii z zakresu teorii literatury na potrzeby szkół
Wprowadza się następujące kaszubskie terminy z zakresu teorii literatury na potrzeby szkół:
akt ‘akt’
anafòra ‘anafora’
anegdota || kôrbiónka ‘anegdota’
antikòwô drama ‘dramat antyczny’
artistné spòsobë ‘środki artystyczne’
balada ‘ballada’
bezpòstrzédnô lirika ‘liryka bezpośrednia’
binowô drama ‘dramat estradowy’
biôłô wiérzta || nierimòwónô wiérzta ‘wiersz biały’
bohatéra || heroja ‘bohater’
bôjka ‘bajka’
bùlwarowô drama || kòlbrzegòwô drama ‘dramat bulwarowy’
czas ‘czas’
dialog || dwùgôdka ‘dialog’
ditiramb ‘dytyramb’
drama ‘dramat’
drama absurda ‘dramat absurdu’
drëgòrégòwi bohatéra || drëgòrégòwi heroja ‘bohater drugoplanowy’
dzejanié || akcjô ‘akcja’
ekspresjonizmòwô drama ‘dramat ekspresjonistyczny’
elegiô ‘elegia’
epifòra ‘epifora’
epika ‘epika’
epikòwé ôrtë ‘gatunki epickie’
epikòwô drama ‘dramat epicki’
epikòwô pòéma ‘poemat epicki’
epilog ‘epilog’
epitet || przëdôwk ‘epitet’
epizodny, zdarzënkòwi bòhatéra || heroja ‘bohater epizodyczny’
epòpejô || epòs ‘epos’
esej ‘esej’
fabùla ‘fabuła’
felietón ‘felieton’
fikcjô || wëmëslënk ‘fikcja literacka’
groteskòwô drama ‘dramat groteskowy’
himn ‘hymn’
jednota czasu, môla i akcji ‘jedność, miejsca, czasu i akcji’
jinwòkacjowô lirika ‘liryka inwokacyjna’
jiscónka || tren 'tren’
kabaretnô drama ‘dramat kabaretowy’
kòńtrast || procëmnota ‘kontrast’
legeńda ‘legenda’
liriczné ôrtë ‘gatunki liryczne’
liricznô pòéma ‘poemat liryczny’
lirika ‘liryka’
liturgicznô drama ‘dramat liturgiczny'
łżónka ‘baśń’
melodrama ‘melodramat’
metafòra ‘metafora’
miészczóńskô drama ‘dramat mieszczański’
miłotnô lirika ‘liryka miłosna’
mirakl ‘mirakle’
misterium ‘misterium’
mit ‘mit’
mònolog || jednogôdka ‘monolog’
mòralitet ‘moralitet’
môl ‘miejsce’
nieòpisóny czas || niegwësny czas ‘czas nieokreślony’
nieprzeriwnô wiérzta ‘wiersz ciągły’
nowela ‘nowela’
nôbòżnô lirika ‘liryka religijna’
òbrazné rzeczenié ‘przenośnia’
òda ‘oda’
òkôzóny swiat || pòkôzóny swiat ‘świat przedstawiony’
ònomatopejô ‘onomatopeja’
òpisowô lirika ‘liryka opisowa’
òpisóny czas || gwësny czas ‘czas określony’
òpòwiôdanié || òpòwiôstka ‘opowiadanie’
òpòwiôdôcz ‘narrator’
òsobistô lirika ‘liryka osobista’
òżëwienié ‘ożywienie’
pamiãtnik || dniewnik ‘pamiętnik’
patrijotnô lirika ‘liryka patriotyczna’
personifikacjô ‘uosobienie’
pierszi, przédny, nôwôżniészi bòhatéra || heroja ‘bohater główny’
pierszorégòwi bòhatéra || pierszorégòwi heroja ‘bohater pierwszoplanowy’
piesniô ‘pieśń’
pòdanié ‘podanie’
pòéta ‘poeta’
pòézjowô drama ‘dramat poetycki’
pòézjô ‘poezja’
pòstrzédnô lirika ‘liryka pośrednia’
pòwtórzenié ‘powtórzenie’
prolog || wprowôdzk ‘prolog’
proza ‘proza’
przërównanié ‘porównanie’
przódeczasnô drama ‘dramat starożytny’
psychòlogòwô drama ‘dramat obyczajowo-psychologiczny’
radiowô drama ‘dramat radiowy’
refleksjowô lirika ‘liryka refleksyjna’
réżka ‘wers’
rim ‘rym’
ritm ‘rytm’
roman ‘powieść’
romanticznô drama ‘dramat romantyczny’
satira || wërąpiónka ‘satyra’
scena ‘scena’
smiésznô wiérzta || fraszka ‘fraszka’
sonet ‘sonet’
sytuacjowô || stójnô lirika ‘liryka sytuacyjna’
szlabiza ‘zgłoska’
szpòrt || szpôs || wic ‘dowcip’
sztrofa ‘strofa’
sztrofòwô wiérzta ‘wiersz stroficzny’
telewizjowô drama ‘dramat telewizyjny’
teoriô lëteraturë ‘teoria literatury’
titlowi, nôdpisowi, pierszi, przédny bòhatéra || heroja ‘bohater tytułowy’
trzënôstoszlabizowô wiérzta ‘trzynastozgłoskowiec’
wątk ‘wątek’
wiérzta ‘wiersz’
zdrzadniô ‘odsłona’
znankòwô drama ‘dramat symboliczny’
Uchwała nr 5 2007 z dnia 26-06-2007 r. w sprawie terminologii medialnej dotyczącej określeń miesięcy, dni, pór roku, stron świata i czasu
MIESĄC – MIESIĄC
stëcznik ‘styczeń’
gromicznik ‘luty’
strëmiannik ‘marzec’
łżëkwiat ‘kwiecień’
môj ‘maj’
czerwińc ‘czeriwec’
lëpińc ‘lipiec’
zélnik ‘sierpień’
séwnik ‘wrzesień‘
rujan ‘październik’
smùtan, lëstopadnik ‘listopad’
gòdnik ‘grudzień’
DZÉŃ ‘DZIEŃ’
dzys, dzysô ‘dziś, dzisiaj’
witro ‘jutro’
pòwitrze, zawitro ‘pojutrze’
wczora, wczerô ‘wczoraj’
niwczora, niwczerô, zawczora ‘przedwczoraj’
nizawczora, dwa dni temù, dwa dni dowslôdë, dwa dni nazôd ‘dwa dni temu’
tidzéń (D. l. p. tidzenia), niedzela ‘tydzień’
pòniedzôłk ‘poniedziałek’
wtórk ‘wtorek’
strzoda ‘środa’
czwiôrtk ‘czwartek’
piątk ‘piątek’
sobòta ‘sobota’
niedzela ‘niedziela’
latos, latoségò rokù ‘tego roku’
łoni, łońsczégò rokù ‘zeszłego roku’
niłoni, niłońsczégò rokù ‘zaprzeszłego roku’
przińdny rok ‘przyszły rok’
CZĄDË ROKÙ ‘PORY ROKU’
zymk ‘wiosna’
lato ‘lato’
jeséń ‘jesień’
zëma ‘zima’
pòzymk ‘przedwiośnie’
jôchim, przednówk ‘przednówek’
zymkòwi ‘wiosenny’
latny, latowi ‘letni’
jesénny ‘jesienny’
zëmòwi ‘zimowy’
STRONË SWIATA ‘STRONY ŚWIATA’
wschód, pòrénk'wschód
zôpôd ‘zachód’
norda ‘północ’
pôłnié ‘południe’
12-godzinny system z użyciem dodatków:
w nocë (wn)
reno (r)
do pôłnia (dp)
w pôłnié (wp)
pò pôłnim (pp)
wieczór (w)
Przykłady:
12 w nocë (wn)
1 w nocë (wn)
2 w nocë (wn)
3 w nocë (wn)
4 reno (r)
5 reno (r)
6 reno (r)
7 reno (r)
8 reno (r)
9 reno (r)
10 do pôłnia (dp)
11 do pôłnia (dp)
12 w pôłnié (wp)
1 pò pôłnim (pp)
2 pò pôłnim (pp)
3 pò pôłnim (pp)
4 pò pôłnim (pp)
5 pò pôłnim (pp)
6 pò pôłnim (pp)
7 wieczór (w)
8 wieczór (w)
9 wieczór (w)
10 wieczór (w)
11 w nocë (wn)
Na potrzeby komputerów używa się dwu skrótów: „dp” ë „pp”.
Uchwała nr 2 2007 z dn. 21-06-2007 r. w sprawie kaszubskiego szyku wyrazów
W języku kaszubskim, w nazwach oficjalnych stosuje się szyk: przydawka || przydawki plus rzeczownik, np. pol. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, csb Kaszëbskò-Pòmòrsczé Zrzeszenié.
Uchwała nr 1 2006 z dn. 17-11-2006 r. w sprawie kaszubskiej nazwy Rady Języka Kaszubskiego oraz jej Komisji
Ustala się oficjalną pisownię kaszubską Rady Języka Kaszubskiego, tj. Radzëzna Kaszëbsczégò Jãzëka.
Ustala się kaszubskie nazwy poszczególnych Komisji, wchodzących w skład Rady Języka Kaszubskiego:
— Komisja Standaryzacji i Normalizacji, której kaszubska nazwa brzmi Kòmisëjô Sztandarizacëji i Normalizacëji Kaszëbsczégò Jãzëka;
— Komisja Edukacyjna, której kaszubska nazwa brzmi Kòmisëjô Edukacëji Kaszëbsczégò Jãzëka;
— Komisja Medialno – Administracyjna, której kaszubska nazwa brzmi: Mediowò – Ùrzãdowô Kòmisëjô.